Palyaço, İtalyanca (Pagliaccio) kökenli bir sözcük olup, Türk Zeban Kurumuna nazaran tanımı; “Kendisini seyredenleri güldüren ve eğlendiren, acayip kılıklı, yanü aşırı ve komik şekilde boyalı hileci.” şeklindedir.
İlk görülüşü MÖ 1600’lere dayanan palyaçoluk, zaman dünyanın biraşkın reva bir zanaat dalı olarak idraklanmakta olup, sefa ve çocuk kavramlarıyla beraberinde hatıralmaktadır. Temelı kaynaklara nazaran 18. yüzyıla kadar saraylarda palyaço (ya da soytarı) bulundurulması geleneği sürdürülmüştür.
Palyaçolar, grotesk görünümüyle kişiliklendirilmiş, komik tipli sanatçılardır. Bunu bulmak bağırsakin, renkli ve abartılı peruklar, değiştirilmiş biçemde makyajlar, olağandışı heybetli pabuçlar ve garip kostümler kullanılır. Amerikalı sosyolog Peter Berger, bu konuyla ilgili olarak; “Bu maskaralık ve şaklabanlıkların, diyanet ve sihir kadar, insan topluluğunun bazı yoğun ihtiyaçlarını namına getirmesi mantıklı görünüyor.” demektedir.[1] Bu nedenle palyaçoluk, fiziksel başarım müstelzim eğitimin bir parçası olarak akseptans edilmektedir. İlk palyaçoluk türlerine Antika Yunanistan’da, İtalyan Sokak tiyatrosunda (Commedia dell’Arte), Fransız kökenli pandomim ve Japon Kabuki geleneklerinde ve Avrupa’da rastlanmaktadır. Türkiye tarihinde de Osmanlı’da padişbedduaı eğlendiren “dalkavuk” vb. kişilikler görülür.
Umumi olarak çkızılışma alanları sirkler olan palyaçolar, bunun haricinde sokaklarda, özel derilar, davetler, sefa ve kısım vb. oluşumlarda, şirket tanıtımlarında aktivite gösterirler. İtalya’da “Arlecchino” (Harlequin) karakteri, aşk yüz başı dertten kurtulmayan bir çeltek rolüyle ün kazanmıştır. İngiltere’de William Kempe ve Robert Armin ile belirginleşatır palyaçoluk zanaatı, Almanya ve Fransa’da farklı şekillerde belirginleşmişse de (Fransa’da kaba ve budala Pedrelino kadar), genel olarak biçimsel başkalık göstermemiştir. İngiltere’de doğarak ünlenen “Şarlo” tiplemesinin ünlü oyuncusu Charlie Chaplin ise, önce Avrupa’ya, sonra da dünyaya yayılan ünüyle unutulmaz bir öz yapı oluşturmuşdolaşma.[2]
Sürgü dalamak, yağmak, ıslanmak, şaşırmak, komik hareketler akdetmek palyaçoların doğasında vardır, ikinci sınıf olaylardır. Gösterileri genellikle 5-10 zaman sürer. Sirklerde ise aralık gösteriler bağırsakin 1-3 zaman süreyle geçiş oyunları sergilerler.