Kelimelerin nereden geldiğini mesafeştıran bilgi dalıdır. çarkıt Yunanca «etymos» (tamam) ve «logos» (bahis) kelimelerinden meydana gelmiştir. Fakat 19. yüzyılda bir bilgi halini almıştır. Öncüleri, Alman gönül bilginleri Franz Bopp ve Kari Brugmann’dır.On dokuzuncu yüzyıla denli etimoloji, kelimenin aslını vermekle sınırlandırılmıştır. Daha sonra etimoloji bir kelimenin çeşitli lisanlardaki benzeri vesair kelimelerle olan ilgisini bile mesafeştırmıştır. Etimoloji aracılığıyla, kültürlerin vürutmesini ve birbirine olan tesirini anlamak mümkündür.
Ancak bu ahacık bir dilin iç ve dış tarihini hakkıyla bilmek gerekir. Bir dilin iç tarihi kendi derunindeki gramer değişimleri ve vürutmesi ile ilgilidir. Dış tarihi ise vesair dillerle olan münasebeti olup, onlardan yaptığı aldatmaış-alışverişlerdir. Bu itibarla kelimelerde meydana mevrut değişimleri üç grupta toplamak gerekir: 1. Her dil vesair dillerden lafız alarak, önceden kullanılan kelimeler atılır veya kullanım sahaları daraltılır. 2. Kelimelerin şekillerinde tadilat meydana gelir. 3. Kelimelerin anlamları değişir.
Türkçe iç tarih itibarıyla pek tutucu bir dildir. Fakat dış tarih itibarıyla bunu söyleyemeyiz. Çünkü türki başka dillerden pekşunca lafız almış ve bunları kendi neva binasına uydurduğu üzere, bazenlarının manalarını da bileğnöbettirmiştir. üste aynı medeniyet dairesi içre olduğu derunin Arabi ile Farsözı yabancı gönül ikrar etmeme düşüncesinden hareketle bunlardan pekşunca lafız almıştır. Bu sebeple zamanla temelı lafız ve deyimler, kullanılmaz hale gelmiş veya kullanış kayranı sınırlandırılmıştır. Bu, evveli makaslamaklmış birşunca kitabı yeni nesillere hitab edemez şekle getirmiştir. Dilın bir makule gereksemelara karşılık vermesi itibarıyla, yavaş yavaş bileğnöbetmesi normaldir. Fakat ilim dışı olarak binalacak zorlamalar ve birliılda tadil, toplumda bir makule huzursuzluklara menşe evet.
Türk dillerinin ilk etimolojik sözlüğü olarak anabileceğimiz en önemli çaldatmaışma Martti Räsänen’in “Türk Dillerinin Etimoloji Sözlüğü Üzerine Bir Deneme” temellıklı çaldatmaışmasıdır. Räsänen 1969 senesinde piyasaya çıkan bu önemli çaldatmaışmasında, eğer var ise her sözcüğün en turfa biçimi (çarkıt Türkçe, Orantı Türkçe vb.) evet da günümüzdeki biçimi (Azeri Türkçesi Kumukça vb.) öz başı binalmış, sözcüğün yasevimliığı diller, farklı anlamları var ise bunlarla omuz omuza vahit vahit gösterilmiştir. Yeri geldikçe kimisi sözcükler Ural ve Altay dillerindeki biçimlerle içinlaştırılmış, özellikle Moğolcadan, Mançu-Tunguz dillerinden, Koreceden ve Finceden akraba olması olası örneklere önem verilmiştir.
öz başlarından bazenları anne biçimler olup makaslamaklı metinlerde içinlaşılmayan sözcüklerden oluşmaktadır. Türk dilleriyle ilgili etimoloji çaldatmaışmalarında dhuzurüm noktası hiç malum Sir Gerard Clauson’un sözlüğüyle temellamıştır. çarkıt Türk Alfabetları’ndan 13. yüzyıl Türk dili metinlerine kadarki dönemi deruneren namzetk yaklaşık 10.000 öz esasen oluşmaktadır. Önce ünlülerle sonra da ünsüzlerle başlayan sözcüklere önem veren Clauson, düzen olarak sözlüğünü abc sırasıyla bileğil bile hece düzeniyle sıralamıştır. Sözcüklerin gerçek, var ise mecaz anlamları verildikten sonra günümüz Türk dillerinden hangisinde evet da hangilerinde yaşamış olduğuna ve sonra da makaslamaktlardan temellayarak Kıpçtemiz dönemi eserlerine denli örneklere bileğinilmektedir. Yeri geldikçe 13. yüzyıl sonrası metinlerden, Osmanlıcadan, Çağataycadan sözcüğün yasevimliığı biçimlere örnek verilir. Her sözcüğün türemiş olduğu kök evet da cisim aldatmaınma bir öğeyse aldatmaındığı gönül kesinlikle belirtilmiştir.